Hoe werkt het verschil tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag? Dat vraag je je waarschijnlijk af als je te maken krijgt met ouderschap, ouderlijk gezag of scheiding.​ Gezamenlijk gezag betekent dat beide ouders samen belangrijke beslissingen nemen over bijvoorbeeld schoolkeuze, medische zorg en vakanties.​ Je overlegt dan continu met de andere ouder en de belangen van het kind staan steeds centraal.

​Eenhoofdig gezag steekt net iets anders in elkaar.​ Hierbij heeft één ouder alle touwtjes in handen en neemt zelfstandig beslissingen over het kind.​ Dit komt bijvoorbeeld voor als ouders uit elkaar gaan en er een speciale reden is waarom gezamenlijk gezag niet wenselijk is.​ Denk aan situaties waarin communicatie erg moeizaam gaat.​

Bij gezag draait alles om verantwoordelijkheid, kindrechten en het maken van afspraken.​ Het verschil tussen samen en alleen beslissen, bepaalt vaak hoe soepel het dagelijks leven van een kind verloopt.​ Of je nou ouder bent of juridisch geïnteresseerd, het is slim om te weten hoe gezag juridisch geregeld is, wanneer je gezag aanvraagt of wijzigt, en wat het precies betekent voor ouders en kinderen.​

Verschil tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag uitgelegd

Wil je weten hoe het verschil werkt tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag? In het Nederlands familierecht en kinderrecht speelt ouderlijk gezag een centrale rol.​ Het gezag bepaalt wie bevoegd is om beslissingen te nemen over een minderjarig kind.​ Die bevoegdheid kan bij één ouder (eenhoofdig gezag) of bij beide ouders (gezamenlijk gezag) liggen.​ Beide vormen hebben hun eigen juridische gevolgen, rechten en plichten.​ Binnen de context van de Nederlandse wetgeving – het Burgerlijk Wetboek Boek 1 – staat alles wat je moet weten over gezag en de verantwoordelijkheden bij de zorg voor kinderen.​ Bij ILM Advocaten maken we het verschil voor gezinnen, ouders en kinderen die helderheid zoeken over hun positie, rechten en plichten.​ Klik hier of bezoek onze website voor meer informatie over Bestuursrecht advocaat Rotterdam.

Wat is gezamenlijk gezag?

Bij gezamenlijk gezag zijn beide ouders samen verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging van het kind.​ Je moet bij alle belangrijke beslissingen over het kind met elkaar overleggen en samen tot overeenstemming komen.​ Dit betekent onder meer dat beide ouders beslissen over de schoolkeuze, medische behandelingen en het aanvragen van een paspoort.​ Gezamenlijk gezag ontstaat automatisch bij huwelijk of geregistreerd partnerschap, behalve als de rechter anders beslist.​ Ook ongehuwde ouders kunnen gezamenlijk gezag aanvragen via het Digitaal Loket van de Rechtspraak of bij de gemeente.​

• Beide ouders hebben een gelijke stem bij alle principal beslissingen.​
• Het gezag blijft bestaan bij een scheiding, tenzij de rechter iets anders beslist.​
• Het bevordert co-ouderschap en gedeelde verantwoordelijkheid.​
• Er is overleg vereist voor reisdocumenten en verhuizingen.​

Hoe werkt eenhoofdig gezag?

Bij eenhoofdig gezag ligt de verantwoordelijkheid volledig bij één ouder of voogd.​ Dit kan voorkomen na scheidingen waarbij de rechter beslist dat gezamenlijk gezag niet in het belang van het kind is.​ Ook in situaties waarin één ouder niet in beeld is of bij overlijden van de andere ouder, kan eenhoofdig gezag aan de orde komen.​ De ouder met eenhoofdig gezag mag zelfstandig keuzes maken over school, medische zorg en verblijf.​

• De ouder met gezag heeft alle juridische bevoegdheden.​
• Er is geen overlegverplichting met de andere ouder.​
• Dit geeft duidelijkheid bij conflicten of afstand tussen ouders.​
• Rechterlijke toetsing is altijd vereist voor toekenning.​

Het aanvragen en wijzigen van gezag

Gezamenlijk en eenhoofdig gezag kun je aanvragen of wijzigen via het juridische systeem.​ Belangrijke entiteiten zoals de Rechtspraak, Jeugdzorg, Raad voor de Kinderbescherming en de gemeente zijn hierbij betrokken.​ Het verzoek tot gezamenlijk gezag vindt meestal digitaal plaats bij de rechtbank.​ Wil je een wijziging doorvoeren naar eenhoofdig gezag, bijvoorbeeld na een vechtscheiding, dan moet je via een advocaat bij de rechtbank een verzoek indienen.​ Hierbij worden de belangen van het kind altijd vooropgesteld.​

• De rechtbank toetst het verzoek altijd op basis van het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.​
• Je hebt een advocaat nodig om een verzoek tot eenhoofdig gezag in te dienen.​
• Kinderbescherming kan advies geven over de situatie.​
• Het digitaal loket Rechtspraak faciliteert aanvragen voor gezamenlijk gezag.​

Juridische verschillen en gevolgen bij scheiding

Het onderscheid tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag is vooral belangrijk bij geschillen tussen ouders of na een echtscheiding.​ Hebben ouders samen gezag, dan blijven ze ook na de scheiding allebei verantwoordelijk voor het kind.​ Zelfs als het kind bij één ouder woont, moet de andere ouder toestemming geven voor bijvoorbeeld verhuizing naar het buitenland.​ Bij eenhoofdig gezag hoeft de beslissingsbevoegde ouder geen toestemming te vragen.​ Dit kan praktische voordelen bieden in gevallen van hoogconflictueuze scheidingen of wanneer samenwerking onmogelijk is.​

• Bij gezamenlijk gezag moet je samenwerken, ook na het einde van de relatie.​
• Eenhoofdig gezag wordt pas toegekend als samenwerking structureel onmogelijk blijkt.​
• De Raad voor de Kinderbescherming wordt vaak ingeschakeld voor advies.​
• Het belang van het kind (Best Interest of the Child) is altijd doorslaggevend.​

Rechten en plichten van ouders bij gezag

Ouderlijk gezag brengt belangrijke rechten en plichten met zich mee.​ Bij gezamenlijk gezag ben je samen verantwoordelijk voor opvoeding, aansprakelijkheid voor schulden of schade door het kind en de financiële verplichtingen richting het kind, zoals kinderalimentatie volgens de Wet op de Jeugdzorg en het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind.​ Bij eenhoofdig gezag komen al deze verantwoordelijkheden bij één ouder te liggen, met de nadruk op het belangrijke principe van kindbescherming.​

• Gezamenlijk gezag vereist altijd overleg en instemming voor juridische handelingen.​
• Bij eenhoofdig gezag treedt één ouder op als wettelijke vertegenwoordiger.​
• De ouders blijven onderhoudsplichtig, ook als ze geen gezag meer hebben.​
• De overheid controleert naleving via instanties als het Centraal Bureau voor de Uitvoering Kinderbijslag (SVB).​

Belangrijke betrokken instellingen en relevante wetgeving

De Nederlandse regels rond gezag zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek en diverse internationale verdragen, zoals het EVRM en IVRK.​ De instellingen Rechtspraak, Raad voor de Kinderbescherming, Jeugdzorg Nederland en lokale gemeenten spelen allemaal een sleutelrol bij de toewijzing, wijziging en uitvoering van gezag.​ Relevante software en digitale tools zijn bijvoorbeeld het Digitaal Loket voor gezagsaanvragen en portals waar je zaken rondom ouderlijk gezag regelt.​

• Het Burgerlijk Wetboek Boek 1 regelt de basis van het gezag.​
• De Raad voor de Kinderbescherming adviseert de rechter over conflicten.​
• Digitaal Loket Rechtspraak faciliteert gezagsaanvragen en -wijzigingen.​
• Gemeentelijke registers houden het ouderlijk gezagsregister bij.​

Wil je een deskundige advocaat inschakelen of vrijblijvend overleggen over hoe het verschil tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag in jouw situatie uitpakt? Neem direct contact op met ILM Advocaten voor advies over gezag.​ Zoek je hulp binnen het personen- en familierecht of wil je weten wat ILM Advocaten kan betekenen binnen het ondernemingsrecht? Ons team staat binnen 24 uur gratis en vrijblijvend voor je klaar, lokaal, gespecialiseerd en altijd bereikbaar voor je via Whatsapp – geen wachttijd, wél heldere communicatie en maatwerkoplossingen.​

FAQ: Hoe werkt het verschil tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag?

1.​ Wat is het verschil tussen gezamenlijk en eenhoofdig gezag?

Gezamenlijk gezag betekent dat beide ouders samen belangrijke beslissingen nemen over hun kind, zoals onderwijs, medische zorg en reizen naar het buitenland.​ Bij eenhoofdig gezag ligt deze verantwoordelijkheid bij één ouder.​ In de praktijk zorgt gezamenlijk gezag vaak voor meer overleg, terwijl eenhoofdig gezag juist handig kan zijn bij conflicten of afstand.​ Denk bijvoorbeeld aan een ouder die na een scheiding naar het buitenland wil verhuizen met het kind; bij eenhoofdig gezag is daarvoor geen toestemming van de andere ouder nodig.​

2.​ Hoe wordt bepaald wie gezag krijgt na een scheiding?

De rechter kijkt naar het belang van het kind.​ Meestal krijgen ouders gezamenlijk gezag, tenzij dat schadelijk is voor het kind of samenwerking echt onmogelijk blijkt.​ Stel: er zijn ernstige communicatieproblemen, of één ouder staat buitenspel; dan kan de rechter besluiten om het gezag bij één ouder te leggen.​

3.​ Kun je het gezag verdelen zonder tussenkomst van de rechter?

Nee, het wijzigen van het gezag moet altijd via de rechter geregeld worden.​ Ook als jullie samen afspraken willen maken over het gezag, moet de rechter dit bekrachtigen.​ Gericht advies of begeleiding nodig? ILM Advocaten helpt je bij de aanvraag en procedure.​

4.​ Welke gevolgen heeft gezamenlijk gezag voor het dagelijks leven?

Met gezamenlijk gezag heb je beiden inspraak.​ Dat betekent overleggen over schoolkeuze, religie of medische ingrepen.​ Handig als je op één lijn zit, maar soms lastig als er meningsverschillen zijn.​ Denk aan een situatie waarin één ouder denkt aan een andere school, terwijl de ander vasthoudt aan de huidige; dan moeten jullie samen knopen doorhakken.​

5.​ Wat zijn de voordelen van eenhoofdig gezag?

Eenhoofdig gezag geeft één ouder snel duidelijkheid én slagkracht bij beslissingen.​ Dit kan onrust voorkomen als de ouders het niet eens worden.​ Het wordt vaak toegepast als coöperatie onmogelijk is, of de andere ouder niet (meer) betrokken is.​ ILM Advocaten kan je goed adviseren of dit in jouw situatie passend is – vraag gerust een gratis offerte aan!